مجله چیست ؟
مجله یا ژورنال به مجموعه ای جلد شده و ادواری گفته می شود که به طور منظم و با فاصله انتشار مرتب و زیر شماره ردیف و دوره و تاریخ معین در زمینه های گوناگون (اجتماعی) سیاسی، اقتصادی، فرهنگی، دینی، علمی، فنی، کشاورزی، نظامی، هنری، ورزشی و نظایر اینها بیش از دو بار در سال منتشر شود و در تهیه مطالب آن بیشتر از یک نفر مشارکت داشته باشند و نیز دارای بیشتر از یک مقاله باشد.
انتشار مجلات در ایران به چه زمانی بر می گردد؟
در ابتدای انتشار مجلات در ایران در نشریه تربیت مجله را چنین تعریف کردند:
مجله و جریده به اصطلاح این عصر و زمان مجموعه یا رساله ای است که دارای مطالب مفید سیاسی و علمی و ادیب و غیرها از وقایع متفرقه و اخبار مختلفه از هر جنس و هر نوع اعم از تاریخ و حکایت و قصه و روایت و سخنهای ادب آموز و مثل های تربیت اندوز باشد و مجله یومیه نیست، اما متواليأ طبع و منتشر می شود.
مجله 15روزه و 10روزه و یک ماهه و بیشتر و کمتر در السنه مختلفه امروز بسیار و فراوان است. مجله در اصل رساله ای است که مشتمل بر مواعظ و حکم باشد. چنان که صحیفه لقمان را که مطالب حکمتی وی در آن درج بوده مجله لقمان گفته اند و اگر بخواهیم مجله را درست به فارسی ترجمه کنیم، باید بگویم گنجینه دانش..
انواع چاپ مجله کدام است ؟
بر مبنای زمان انتشار مجله ها به انواع مختلف تقسیم می شوند:
چاپ مجله هفتگی: مجله ای که در هر هفته یک بار انتشار یابد.
چاپ مجله دوهفته نامه: مجله ای که در هر دو هفته یک بار منتشر شود.
چاپ مجله ماهانه: مجله ای که در هر ماه یک بار منتشر شود که به این نوع مجله، ماهنامه با مجله ماهیانه نیز می گویند.
چاپ مجله سه ماهانه: مجله ای که در هر سه ماه یک بار منتشر گردد که این نوع مجله ها بیشتر به فصلنامه مشهورند.
چاپ مجله چهار ماهانه: مجله ای که در هر چهار ماه یک بار منتشر شود.
چاپ مجله شش ماهانه: مجله ای که در هر شش ماه یک بار منتشر شود که به این مجله ها، دوفصلنامه یا نیم سالنامه نیز می توان گفت.
مجله ها به چند صورت دسته بندی می شوند؟
مجله ها به طور کلی به دو دسته عمومی و تخصصی تقسیم میشوند. اما از نظر شیوه ی انتشار، به سه دسته کاغذی و الکترونیکی و چند رسانه ای تقسیم می شوند.
مجله کاغذی چیست ؟
مجله کاغذی مجله ای است که به شکل سنتی چاپ و انتشار می یابد.
مجله الکترونیکی چیست؟
مجله الکترونیکی به مجله ای گفته می شود که به صورت الکترونیکی روی اینترنت چاپ و منتشر می شود.
مجله چند رسانه ای چیست؟
مجله چند رسانه ای به مجله ای گفته می شود که به صورت Pdf روی لوح فشرده منتشر می شود.
پس از اختراع وب، بسیاری از مجله های کاغذی به صورت الکترونیکی نیز منتشر می شوند که به دو صورت قابل دسترس هستند:
- با پرداخت حق اشتراک و آبونمان
- دسترسی آزاد
تاریخ چاپ مجله در ایران به چه زمانی بر می گردد ؟
باتوجه به تعریف ارائه شده از مجله، در 65 سال نخست عمر مطبوعات در ایران، نشریه ای در شکل مجله در این کشور منتشر نشده است. در تاریخ مطبوعات به ورقه ای چاپی و بینام مشهور به کاغذ اخبار که به همت میرزا صالح شیرازی در اولین سال سلطنت محمد شاه قاجار در 1253 ق./1216 ش. در تهران منتشر گردید، اشاره شده است. بدون در نظر گرفتن این عنوان که از شکل و محتوایش بی خبریم و عنوان هایی که شاید بعدها به دست آیند، می توان گفت در عهد محمدشاه قاجار و ناصرالدین شاه قاجار مجله – با تعریف ارائه شده – در ایران منتشر نشده است.
روزنامه علمیه دولت علیه ایران، روزنامه ملتی، روزنامه نظامی، روزنامه علمی، مریخ و چند نشریه دیگر تا حدودی از نظر محتوا و ترتیب انتشار مجله اند، اما از نظر شکل مجله محسوب نمی شوند. منظور از شکل نیز فقط قطع و اندازه نیست. روزنامه اردوی همایون و ورقه ماه مدرسه دارالفنون تبریز تقریبا قطع رقعی دارند، اما مجله به حساب نمی آیند. نخستین نشریه ادواری مجلد ایران که خصوصیات مجله را داشت، سالنامه ایران 1290 است که از نظر ترتیب انتشار مجله محسوب نمی شود. در جمادی الاول 1318 ق. برابر با اوت 1900 م. در تهران از سوی اداره کل فلاحت مجله ای با عنوان فلاحت مظفری منتشر شد. این مجله که نخستین نشریه اختصاصی کشاورزی ایران است – به مفهوم امروزی – سرآغاز مجله نگاری در ایران است.
چاپ مجله های علمی چگونه باعث پیشرفت کشور می شود؟
یکی از عوامل اصلی پیشرفت هر کشوری میزان تولید و تأثیر انتشارات علمی آن کشور است. امروزه تعداد مقاله ها و مجله های علمی منتشر شده در یک کشور به عنوان یکی از شاخص های اصلی توسعه یافتگی و اعتبار علمی آن کشور در سطح بین المللی محسوب میشود.
مجله های علمی یکی از ابزارهای مهم شکوفایی صنعت و فناوری محسوب می شوند. زیرا از یک سو میان مجامع علمی و پژوهشگران ارتباط برقرار می نمایند و از سوی دیگر علم را از بخش های دانشگاهی و پژوهشی به حوزه صنعت و تولید انتقال می دهند. در واقع، مجله های علمی رابط بین دانشگاه و صنعت هستند. بدیهی است که مقاله های علمی که منبع عمده اطلاعات علمی محسوب می شوند در میان سایر آثار علمی از منزلت خاصی برخوردار هستند. (نوروزی و علیمحمدی، 1385).
معمولا، مجله های علمی پژوهشی توسط متخصصان موضوعی مورد داوری قرار می گیرند. یک مقاله علمی پژوهشی شامل عناصر زیر است:
عنوان، نام و مشخصات نویسنده، چکیده، کلیدواژه ها، مقدمه، پیشینه پژوهش، روش شناسی، تجزیه و تحلیل داده ها، نتیجه گیری، فهرست منابع یا کتاب شناسی. مقاله های علمی اغلب طولانی هستند و در پایان دارای فهرستی از منابع مورد استفاده شده در متن مقاله هستند که به کتاب شناسی یا فهرست منابع موسوم است. در حالی که مقاله مجله های عمومی فاقد کتاب شناسی هستند.
مجله های علمی پژوهشی بر اساس معیاری تحت عنوان ضریب تأثیرگذاری مجله که مبتنی بر تعداد منابع مورد استفاده است مورد ارزیابی و رتبه بندی قرار می گیرند. کتابخانه ها شماره های مربوط به یک سال انتشاراتی یک مجله علمی را در یک مجلد به صورت سالانه صحافی می کنند.
مجله از چه قسمت های تشکیل شده است؟
مجله دارای شکل یا فرم» و «محتوا» است. مجله ها به لحاظ شکل عموما دارای نام، اندازه معین، شماره و تاریخ، دوره یا سال، شناسنامه نام صاحب امتیاز، مدیر مسؤول، سردبیر، هیأت تحریریه، نشانی و …) و به عنوان هویت ظاهری دارای شیوه صفحه آرایی مشخصی هستند، اما به لحاظ محتوایی مطالب نوشتاری و تصویری یک مجله با شماره های دیگر آن متفاوت است بنابراین تنها نام، اندازه، فهرست مطالب و شناسنامه مجله، شکل نوشته ها و شیوه صفحه آرایی مجله در هر شماره ثابت است. در عرف مطبوعاتی امروز به نشریه های هفتگی، دوهفتگی و… که در ایران در شکل و هیأت روزنامه منتشر می شوند، به لحاظ فرم چاپ و. مجله اطلاق نمی شود، چون یکی از ویژگی های فنی مجله صحافی یا به عبارتی اتصال برگ های آن به وسیله مفتول و یا چسب به یکدیگر است و صفحات آنرا مانند روزنامه بدون دوخت لابه لای هم نمی گذارند.
دیگر این که روزنامه ها معمولا فقط برای یک روز ارزش دارند در حالی که مجله ها نکته در قطع و نوع صحافی آن اثر دارد. خصوصا مجله های تخصصی را می توان تا مدت ها به عنوان مرجع استفاده کرد و همین نکته در قطع و نوع صحافی آن اثر دارد.
تعیین قطع مجله به چه عواملی بستگی دارد ؟
تعیین قطع مجله و حدود احتمالی تعداد صفحات آن از تصمیماتی است که در شروع راه اندازی مجله باید اتخاذ شود. تعداد صفحات مجله را سردبیر تعیین می کند، ولی با شناختی که از فرمهای چاپی داریم میدانیم، باید مضرب صحیحی از 8 یا 16 باشد و منظور، من مجله است، زیرا جلد مجله با جنس متفاوتی که دارد، جداگانه چاپ می شود.
بیشتر مجله ها رحلی است، یعنی حدود 28/5 در 21 سانتی متر که حدود . این اندازه قطع مناسبی است. چرا که در تکثير صفحات یا هنگام ارسال آن از طریق فکس کاغذ دورریز و سطح هدر رفته ندارد. این قطع دورریز ندارد. موضوع دورریز کاغذ از این جهت تا این اندازه مهم است که معمولا مجلات در تیراژ چند هزارتایی منتشر می شوند. بنابراین اگر از هر فرم چاپی مقداری اضافی بماند و باطل شود در مجموع حجم کاغذ زیادی دور ریخته می شود که زیان اقتصادی چشمگیری در هر شماره مجله خواهدبود.
ویژگی های مخاطب مجله چرا باید در نظر گرفته شود ؟
علاوه بر این ویژگی های مخاطب مجله از جنبه های مختلف نیز باید در نظر گرفته شود. به عنوان مثال مجله ای که ویژه کودکان است نباید با قطع بزرگ انتخاب شود. تعداد صفحات آن نیز باید محدود باشد. زیرا قدرت و توان دست کودک محدود است. پس حجم و وزن مجله باید به گونه ای باشد که حمل و نقل و خواندن آن راحت باشد. با مجله ای که برای نوسوادان در روستاها تهیه می شود نباید قطع کوچکی داشته باشد. از آنجا حروف چنین مجلاتی درشت هستند مجله در قطع بزرگ منتشر می شود تا تعداد کلمات بیشتری در یک سطر قرار گیرند.
البته تاکنون اندازه های گوناگونی برای قطع نشریات کودکان و نوجوانان امتحان شده است. کودکان کمتر از نشریات قطور و ضخیم استقبال می کنند. همین طور قطع پالتویی چندان مورد توجه آنان نیست. قطع خشتی، گرچه تاکنون کمتر آزموده شده است، با توجه به شباهت به کتاب های کودکان به نظر موفق می آید. در حال حاضر رایج ترین قطعها برای نوجوانان در حدود 20×27 سانتیمتر و برای کودکان نیز حدودا 23716 سانتیمتر است، که به نظر مناسب می آیند.
در مورد صفحه آرایی موفق و مناسب در نشریات کودک و نوجوان می توان به چند اصل اساسی چون ضرورت استفاده مناسب و زیاد از تصویر و نقاشی و عکس، حروف درشت و سطرهای با فاصله، تعداد ستونها (یک الی سه ستون)، سفید خوانی مناسب، چشم نوازی و ساده خوانی، عدم تداخل متن و تصویرو چاپ مضاعف روی هم قرار گرفتن رنگها (مخصوصا برای کودکان)، حروف زیبا و ساده، رعایت تناسب رنگ ها و مطالب، در پشت سرهم قرار گرفتن مطالب، تنوع سبکها و شیوه های تصویرگری، استفاده از تصاویر شاداب و جذاب به نحوی که عاری از هرگونه بدآموزی، خشونت و ترس باشد، تفکیک آسان مطالب در صفحه، آسان یافتن ادامه هر مطلب، داشتن شرح عکس، تیترهای جذاب و خوانا و درشت، استفاده از تیترهای فرعی و میان تیتر در صفحه آرایی، استفاده از عکس های پر تحرک، شفاف و پویا، پرهیز از غلبه رنگ های خاکستری و سیاه، استفاده از حروف متنوع و … اشاره کرد.
