محصول و خدمات | تعداد | جمع |
---|
آموزش چاپ پیدا کردن بهترین راه برای فرآیند تکثیر طرح مورد نظر در شمارگان زیاد است. چاپ هنری است که به وسیله آن طرح یا نقش بر روی فرم حامل انتقال داده میشود و بر روی شمارگان بسیار زیاد، عملیات تکثیر صورت میپذیرد.
آموزش چاپ را میتوان به چند بخش شناخت چاپ و تاریخچه چاپ و روش های چاپ روی اجسام و فلزات و کاغذ و مستقیم یا غیر مستقیم بودن آن تقسیم کرد.
از جمله چاپ های مستقیم و غیرمستقیم در طی فرآیند تکثیر صورت میگیرند می توان به چاپ دیجیتال، چاپ افست، چاپ سیلک، چاپ فلکسو و چاپ تامپو اشاره نمود.
صنعت چاپ از بزرگترین، مهمترین و نیز گسترده ترین صنایع محسوب می شود و همگام صنایع دیگر با پیشرفت هایی بسیار چشم گیر و بدون وقفه به حرکت خود ادامه می دهد.
وجود کتاب و منابع آموزشی برای فراگیری فن چاپ به صورت اصولی و ریشه ای بسیار ضروری به نظر می رسد و در واقع یک نیاز به حساب می آید .
چاپ در دنیای امروز، فن – صنعت و گاه هنر است و یا آمیزه ای از همه آنها؛ فرآیندی که در آن کلمات و تصاویر با سرعت و حجم زیاد بر کاغذ، پلاستیک، پارچه، شیشه، فلز و نظایر آنها نقش می بندد.
بدون تردید چاپ را باید یکی از موثرترین و اساسیترین شیوههای نگهداری، انتقال و اشاعه اطلاعات در تاریخ حیات بشر دانست که به تناسب افزایش تجربه و دانش او متحول شده و به کیفیت و سرعت آن افزوده شده است .
بشر در ابتدا با بهره گیری از دست و ابزار های ساده عمل چاپ (تکثیر اطلاعات) را انجام میداد و در دوره های بعد با ماشین و ابزارهای پیچیده و فناوریهای نوین؛
البته با تحولاتی که در دهههای پایانی قرن بیستم به دنبال پیشرفت های فناوری اطلاعات حاصل شد، رسانههای غیر مکتوب متولد شد که تصور میشد دیر یا زود و به عنوان یک رقیب رسانه های مکتوب را که با چاپ سر و کار دارند به در می کنند و یا آن را به انزوا می کشاند که اینگونه نشد. صنعت چاپ نیز با رشد سریع تکنولوژی دچار تغییرات بسیار شده است؛ آگاهی از تغییرات و اشراف به چاپ ضمن جلوگیری از به هدر رفتن سرمایه ها به دلیل پرت شدن کار، باعث رسیدن به کاری نفیس و زیبا خواهد شد، برای رسیدن به یافته های نو، مطالعه کتاب های فنی تخصصی بسیار مفید خواهد بود .
گروههای مختلف چاپی که درگیر کار طراحی تا چاپ هستند هر یک در کار خود تبحر دارند. یک طراح و متخصص و ناظر چاپ موفق باید از همه رشتهها سردرآورد این مجموعه با پشتکار و برنامه ریزی دقیق و تکیه بر تجربیات اساتید و استفاده از نظریات دست اندرکاران این صنعت در دانشگاهها و مراکز آموزشی میتواند جامه عمل بپوشاند .
چاپ به معنی انتقال مطالب (متن نوشته شده، حروف، عکس، طرح، نقش و…) روی حامل چاپ (سطح چاپ شونده) و نیز تکثیر آن به شمارگان زیاد است.
صنعت چاپ از زمره صنایعی است که وجود آنها بستگی زیادی به میزان پیشرفت فرهنگ و دانش جامعه دارد. هر چه جوامع از نظر علوم و فنون و پیشرفتهای اجتماعی به دستاوردهای تازه تری برسند، به همان نسبت نیاز آنها به صنعت چاپ بیشتر میشود. به همین دلیل است که سرعت پیشرفت و تغییرات در صنعت چاپ تقریباً به روز رسیده است و هر روز در این صنعت پدیده تازهای به خدمت گرفته میشود.
از زمان اختراع چاپ با حروف متغیر و ساخت پرس چوبی توسط گوتنبرگ بیش از ۵۶۰ سال نمیگذرد. در این مدت صنعت چاپ به تحولات بسیار شگرفی دست یافته است. تا جایی که اکنون حتی چاپخانههای کوچک، در تمام دنیا از جمله ایران از دستگاههای بسیار پیشرفته الکترونیکی و کامپیوتری استفاده میکنند. بدیهی است این میزان پیشرفت و به کارگیری تجهیزات مدرن به ضرورت و نیاز جامعه (قانون عرضه و تقاضا) بستگی دارد. از اینرو در تمام جهان چاپخانه ها ناگزیرند خود را با نیاز بازار مصرف تطبیق دهند و برای انجام سفارشات متنوع و باکیفیت بالا و در زمان کم دستگاههای جدید را به خدمت بگیرند.
هم اکنون در برخی از لیتوگرافی های ایران از دستگاههای پیشرفته اسکنر (تخت و سیلندری) حرفهای و ایمیج ستر و پلیت ستر جهت تفکیک عکسها و تهیه فیلم و زینک استفاده میکنند. در حالی که قبلا برای تهیه فیلم و تفکیک رنگ، از دوربینهای عمودی و افقی و دستگاههای کنتاکت، و برای تهیه زینک از دستگاه قید کپی استفاده میشد. همچنین در برخی از چاپخانه ها از ماشینهای چاپ پیشرفته با کنترل کامپیوتری، معروف به CPC استفاده میکنند. سیستمهای از کامپیوتر به چاپ معروف به CTP و در ماشینهای هایدلبرگ معروف به DI یا (تصویررسانی مستقیم) نیز مدتی است که به ایران رسیده است.
چاپ و صورت قدیمیتر آن «چهاپ» را برگرفته از واژهٔ مغولی چاو دانستهاند که به معنای «فشردن سطحی بر سطح دیگر» است. چاپ در لغت به معنای نقش، اثر، مُهر و نشان آمده است و در متون مختلف کلمات طبع، باسمه، و تافت بهعنوان مترادف آن بهکار رفته است. چاپ در اصطلاح، به عمل، فن، و صنعت تکثیر صورت و نقشهای دوبعدی مانند حروف، ارقام، خطها، تصویرها، و… بهوسیلهٔ انداختن اثر این نقشها بر کاغذ، پارچه، یا مواد دیگر، بهویژه چاپ مواد خواندنی، با تصویر یا بدون تصویر بر روی کاغذ گفته میشود.
چاپ مجموع عملیاتی است که متن خام را به اثر درخور انتشار مانند کتاب، مجله، روزنامه، و جز آن تبدیل کند. چاپ بر روی کاغذ شناخته شدهترین کار چاپی است. امروزه با پیشرفت تکنیکهای چاپ این عمل روی مواد سلولزی، نایلونی، پارچه ای، چرمی، مواد شیمیای، فلزی، شیشهای با اشکال صاف یا ناهموار، مقعر یا محدب و … صورت میگیرد. چاپخانه نیز در لغت بهمعنای محل چاپ کردن و در متون مختلف کلمات مطبعه، دارالطباعه، و باسمهخانه بهعنوان مترادف آن بهکار رفته است.
چاپ برای اولین بار در چین کشف شد و پیشرفت کرد. چاپ با گراور چوبی اولیه در شش قرن قبل از میلاد استفاده می شد، قدیمی ترین کتاب چاپی باقیمانده که از چاپ گراور چوبی پیچیده تری استفاده شده، متعلق به سال ۸۶۸ بعد از میلاد است. نوع متحرک چاپ توسط پی شنگ در سال ۱۰۴۰ اختراع شد.
نوع متحرک ماشین چاپ فلزی بین سالهای ۱۲۳۴ و ۱۲۴۱ در کره اختراع شد.
در قرن دوازدهم و سیزدهم بسیاری از کتابخانه های عربی و چینی دهها هزار کتاب چاپی داشتند. علی رغم شواهد کم، به احتمال زیاد، فناوری چاپ چینی از طریق راههای تجاری که از میان هند و جهان عرب می گذشتند، به اروپا راه یافته است.
یوهان گوتنبرگ – از شهر ماینتس آلمان – فن آوری چاپ اروپایی را با قرار دادن طراحی ماشین چاپش بر دستگاه انگورفشاری در سال ۱۴۴۰ ارتقاء بخشید. گوتنبرگ استفاده از گونه چاپ برجسته و متحرک را ارتقاء بخشید و از ابتدا از جوهرهای بر مبنای روغن استفاده کرد. پیشرفت ماشین چاپ نشر علم را سرعت بخشید . ماشین چاپی در سال ۱۴۶۹ در ونیز اختراع شد و تا سال ۱۵۰۰، شهر ۴۱۷ چاپگر داشت .
در سال ۱۵۳۹ در انگلستان ماشین چاپی توسط ویلیام کگستون اختراع شد. انتشاراتی در سال ۱۴۶۹ در ونیز ساخته شد و این شهر تا سال ۱۵۰۰ ، ۴۱۷ کارگر چاپخانه داشت. در ۱۴۷۶ یک انتشارات در انگلستان توسط ویلیام کگستون ساخته شد . جوان پابلوی ایتالیایی یک انتشارات با دستگاههای چاپ وارداتی در مکزیکوسیتی – مکزیک – تشکیل داد. استفان دی در سال ۱۶۲۸ اولین دستگاه چاپ را در آمریکای شمالی – ماساچوست – ساخت و به تاسیس انتشارات کمبریج کمک کرد. ویلیام آیونیز در کتاب ( چاپ و ارتباط بصری ) در رابطه با یک سری خلاقیتهای مربوط به چاپ تصویر و متن در اواخر قرن ۱۸ می نویسد: “در انتهای قرن ۱۸ خالقیتهای قابل توجه بسیاری در تکنیکهای گرافیکی و وسایل بکار گرفته شده برای آنها صورت گرفت. ” بوئیک روش استفاده از ابزار کنده کاری بر روی چوب را ارتقاء بخشید. سنفلدر (لیتوگرافی) را اختراع کرد . بلیک چاپ برجسته را اختراع کرد.
در ابتدای قرن ۱۹ استنهوپ ، جورج ای کالیمر ، کونیگ و دیگران انواع جدیدی از ماشین های چاپ حروف را معرفی کردند که با قدرت از گونه های قبلی پیشی گرفتند .
تاریخ چاپ در ایران به پنج قرن پیش از میلاد یعنی دوران هخامنشــیان برمی گردد. البته ورود واژه چاپ در زبان فارســی به قرن هفتم هجری به دوران مغولها برمیگردد. در مورد تاریخ صنعت چاپ در ایران باید گفت که اولین دســتگاه چاپ در ایران برای چاپ پولهای کاغذی که به آنها «چاو » میگفتند به کار گرفته شد که دستگاهی بسیار ساده بود و بر اساس پرس و حکاکی روی چرم استوار بود.
دهخدا کلمه چاپ را از ریشه «چهاپ» یا «چهاپه» زبان سانسکریت میداند. ناگفته نماند که نخستین چاپخانه در ایران به دوران صفوی برمی گردد که کشیشــان ارمنی برای تبلیغ مسیحیت و چاپ دعا در اصفهان راهاندازی کردند. اما شکل اصلی صنعت چاپ در ایران به دوران ولایت عهدی عباس میرزا نایبالسلطنه برمیگردد. در زمان حکومت فتحعلی شاه قاجار، عباس میرزا به دلیل استقرار حکومتش در تبریز و نزدیکی این شهر با عثمانی با برخی از صنایع چاپی که در آن دیار به کار گرفته میشد آشنا شد. وی اولین چاپخانه با چاپ سربی در زبان فارسی را بنیاد نهاد. از طرفی خلیفه وقت ارامنه اصفهان بعد از سفر به لهستان و آشنایی ابتدایی با صنعت چاپ تصمیم به ترویج مسیحیت با چاپ اطلاعیههایی در اصفهان پرداخت و اولین کتاب چاپ ایران را به عنوان (زبور داوود) در سال 1638 برای تبلیغ مسیحیت به چاپ رساند.
در همین ایام بود که عباس میرزا در تبریز تعدادی از ایرانیان را برای یادگیری صنعت چاپ راهی اروپا کرد. سپس دستور داد از روسیه ماشین چاپ وارد کنند و داستانهایی از میرزا ابوالقاسم فراهانی را که مربوط به جنگ ایران و روسیه بود را در ایران در کتابی به چاپ رساند.
البته بعد از دوره قاجار تا به حال صنعت چاپ رشد زیادی کرده، بســیاری از صاحبنظران معتقدنــد که چاپ یعنی تمدن و پیشــرفت، یعنی عامل رشــد و تعالی و شکوفایی که گذشــته را به حال و حال را بــه آینده پیوند میدهد. صنعــت چاپ در طــی دهه های اخیر با رشــد روزافزونی روبرو بوده است به ویژه در طول دهه 80 که انقلاب چاپ الکترونیک، موج شدیدی در دیجیتالی کردن فرآیندهای صنعت چاپ ایجاد کرد. در واقع دیجیتالی شدن هنرهای گرافیکی ، پتانسیل های بیشتری را در صنعت چاپ نمایان ساخت که مهارت باعث کوتاه شدن مسیر انتقال و تکامل صنعت چاپ از مهارت های اولیه و فعلی آن به سوی فن آوریهای جدید شد.
با توجه به قدمت صنعت چاپ در ایران و رشد صنایع وابسته آن، اگر نظری اجمالی به چاپخانه های موجود در ایران بیاندازیم میبینیم که با کمال تاسف بسیاری از دست اندرکاران این صنعت آموزش آکادمیک و دانشگاهی را در زمینه چاپ ندیده اند و بیشــتر به خاطر تجربه کاری در زمینه چاپ به موفقیتهایی دســت یافتهاند که تا حدود زیادی هم موفق بوده اند. البته اگر این موفقیتها در چارچوب آموزشهای علمی و دانشــگاهی میبود و بسیاری از کارشناسان تحصیلات آکادمیک و دانشگاهی در زمینه چاپ میداشتند مسلما کارآیی و بازده کار آنها چند برابر میشد.
در واقع در حال حاضر در ایران دانشگاه اختصاصی صنعت چاپ وجود ندارد و تنها در بعضی از رشتههای هنری فقط دو واحد درسی به نام «چاپ» وجود دارد که به آن هم اهمیت چندانی داده نمی شود البته دانشگاههایی مثل دانشگاه علمی کاربردی چنین رشتهای را ارائه کرده بودند ولی شاید به خاطر استقبال بسیار کم از این رشته تقریبا بیشتر دانشجویان این رشته انگیزه کافی برای ادامه ندارند که علتهای گوناگونی میتواند داشته باشد. مثل وضعیت نا به سامان اقتصادی کشور.
اما از آنجایی که رشته چاپ و صنایع وابسته در سیستم دانشگاهی ایران مورد توجه چندانی قرار نگرفته و از طرفی دیگر صنعت چاپ در جهان روز به روز با پیشرفتهای متعددی روبرو است که برای دستیابی به این فن آوریهای جدید نیازمند کارشناسان تحصیلکرده در همین رشته هستیم؛ پس باید زبان فنآوریهای جدید را فهمید که متاسفانه با نبود مراکز علمی و تحقیقاتی در این زمینه مسلما راه به جایی نخواهیم برد.
برای رفع مشــکلات این قشر متولیان این امر (وزارت ارشاد اسلامی و وزارت آموزش عالی) در جامعه که درگیر آموزش و صنعت چاپ هستند قدم به پیش نهاده، یک برنامه درسی مدون برای این رشته تدوین کرده اند .
این رشته (چاپ) در بسیاری از کشــورهای پیشرفته جهان در قالب دپارتمان های چاپ در دانشکدههای هنری قرار دارد زیرا چیزی که دانشــجویان در رشــته چاپ می آموزند، ساخت ماشین آلات چاپ نیست که در دانشــکده های فنی آموزش داده می شــود بلکه کارشــناس چاپ میآموزد که چگونه فرآیند تولید یک کار چاپــی از مرحله قبل از چاپ یعنی مرحلهای که طرح مشــخص میشــود تا مرحلــه پایان چــاپ و هنگامی که کار برای توزیع آماده میشــود به خوبی انجام گیرد. کاری که نیاز به آشــنایی با طراحی گرافیکی دارد. یعنی مدیر یک چاپخونه هنگامــی که طرحی را میگیرد باید بتوانــد که طرح را درک کرده و با آن ارتباط برقــرار کند. بــه زبان دیگر باید گفت که یک کارشــناس چاپ بایــد آمیزه ای از هنر و صنعت را توامان داشــته باشــد. او باید هم هنرمند و هم صنعتگر باشد که مســاله هنر آن می تواند مساله ای ذاتی باشد که بسیاری از دست اندرکاران صنعت چاپ در ایران که تحصیلات مرتبط با صنعت چاپ را نداشــته اند، بیشتر از جنبه هنری آن اســتفاده کرده اند که اگر این امر (داشــتن هنر) با دانش صنعت چاپ هماهنگ شــود، مسلما یک کارشناس آموزش دیده که یک هنرمندِ صنعتگر است و مطمئنــا کار این کارشــناس با فکر، درایت ، هنر و تخصــص همراه خواهد بود .
برای کشــوری 80 میلیونی مثل ایران نداشــتن یک رشته مدون دانشگاهی و نیز نداشتن دانشگاهی تخصصی با همین نام (چاپ) می تواند ظلمی فراوان در حق این صنعت باشــد و با ایجاد این رشــته در دانشگاه ها جوانان متعددی به این رشــته گرایش پیدا کرده و نســل آینده چاپخانه داران ایرانــی ، چاپخانه دارانی خواهند بود که علاوه بر هنر چاپ به بُعد علمی آن هــم اهمیت می دهند و آن را در کارهای خویش به کار می گیرند. در واقــع فارغ التحصیلان چاپ می توانند در عرصه های مختلف صنعتی و فرهنگی حضور فعال داشته باشند.
البته ناگفته نماند که در چند سال گذشته وزارت آموزش عالی ایران و وزارت ارشــاد اســلامی هم بیکار ننشســته و با ایجاد رشته چاپ و سیلابس درسی مشخص این رشته را در دانشگاه شهید رجایی (لویزان) بنــا نهادند که بعد از مدتی دانشــگاه مذکور بــه مرکز فنی و حرفهای انقلاب اســلامی در یافت آباد انتقال یافت و مطمئنا فارغ التحصیلانی را هم به جامعه تحویل داده اســت. در چند شعبه از دانشکده های علمی کاربــردی و حتی دانشــگاه الزهرا تهران هم دانشــجویانی را پذیرش کرده اند. اما با گسترش و پیشرفت صنعت چاپ و پذیرش تعداد محدود دانشجویان صنعت چاپ که اصلا با جمعیت و وسعت ایران 80 میلیونی تناســب ندارند، این رشته چندان موفق نبوده است.
البته اگر بخواهیم از علتهای ناکارآمدی رشته چاپ بگوییم میتوان به موارد زیر اشاره کرد.
در گفتگویی که با عبدالحسین پیشان، رئیس پیشین یکی از دانشکده های علمی کاربردی در ســال های 18 تا 68 رشــته چاپ داشتم، ایشــان هم اذعان داشتند که تعداد فارغ التحصیلان این رشــته نســبت به نیاز کشور بسیار کم است. ایشان معتقدند که تعداد اساتید اختصاصی این رشته که فارغ التحصیل رشته چاپ باشند بسیار محدودند و بیشــتر اساتید با داشتن حداقل مدرک کارشناسی چاپ ولی با تجربه بــالا و کافی در صنعت چاپ آموزش، کلاس ها را به عهده دارند که نســبتا موفق بوده اند. البته شــاید علت اصلی که این اساتید مدرک بالاتر در این رشته را نگرفته اند، موجود نبودن این رشــته در مقاطع بالاتر در ایران باشد، ایشان گفتند که تعداد نسبتا خوبی از این فارغ التحصیلان وارد چاپخانه های کشور شده اند چند درصدی هم به کارهای دیگر پرداخته اند که بستگی به نظر خود دانشجو و شرایط حاکم بر جامعه دارد.
انواع چاپهای مختلف به خودی خود عملی انجام نمی دهند . بلکه احتیاج به تصاویر ، نوشته های مختلف و نقشه های گوناگون به تعداد زیاد است ، که چاپ را بوجود آورده است .
از نظر وسعت روشهای مختلف چاپ و شباهت زیاد هر یک از این روشها با دیگری، به کار بردن صحیح هر یک از این اسلوبها، اطلاعات و مهارت خاصی می خواهد تا با اطلاع صحیح و دقیق از کلیه روشهای مزبور، و تغییرات و امکانات موجود و حتی اساس و ریشه آنان امکان استفاده صحیح از روشهای مختلف چاپ به دست آید.
با توجه به مشخصات اصلی هر یک از روشهای چاپی میتوان آنها را به چند گروه کلی دسته بندی کرد.
گروه اول : شناخته شده ترین دسته بندی ها به این صورت است :
• چاپ برجسته
• چاپ صاف (افست)
• چاپ گود
• چاپ سیلک اسکرین
• چاپ غیر تماسی
گروه دوم : در برخی منابع تقسیمات دیگری نیز ذکر شده است، مانند:
• چاپ لترپرس
• چاپ افست
• چاپ دیجیتال
• چاپ هلیوگراور
• چاپ فلکسوگرافی
• چاپ سیلک اسکرین یا سری گرافی
• چاپ سه بعدی
گروه سوم : یک دسته بندی منطقی دیگری هم میتواند به این صورت باشد:
• چاپ مستقیم
• چاپ غیر مستقیم
• چاپ غیر تماسی
برای سهولت در تفهیم، دسته بندی اخیر را مورد بررسی قرار میدهیم.
چاپ مستقیم : در این روش سطح چاپ شونده مستقیماً با فرم چاپ (مجموعه حروف، کلیشه و گراور) تماس پیدا میکند.
مانند : چاپ برجسته به شیوه لترپرس (کلیشه، گراور، طلاکوب، نایلوپرینت) چاپ برجسته به شیوه فلکسو (کلیشه های الاستیکی و ژلاتینی)، چاپ گود، چاپ سیلک اسکرین و فتواستنسیل.
مراحل کار چاپ مستقیم : برای چاپ ابتدا از روی اصل خبر بایستی فیلم تهیه شود. این فیلم نگاتیو (منفی) و خوانا میباشد. سپس از روی آن فرم چاپی به صورت پوزتیو (مثبت) و ناخوانا تهیه میشود. حال از روی فرم تهیه شده، کار چاپ شده به صورت خوانا به دست می آید. در مورد چاپ سیلک اسکرین پس از تهیه فیلم میتوان بلافاصله عمل چاپ را انجام داد. زیرا این مرحله کار برای ما به عنوان فرم چاپ (شابلون یا قالب) محسوب می شود. در نتیجه شماره حذف میگردد. روشهای چاپی که در این طبقه بندی جزء چاپ های مستقیم محسوب میشوند، عبارتند از:
چاپ برجسته : روش چاپ برجسته را به نام چاپ کتاب و یا لترپرس هم نام میبرند.
چاپ گود : در این روش، چاپ به دو صورت امکانپذیر است :
الف : دستی
ب : مکانیکی (راکلی یا تیغه ای)
چاپ گود دستی : مقطع عرضی فرم (پلیت) چاپی بدون مرکب است. فرم مرکبی شده است. مرکب اضافی توسط تیغه (راکل) پاک میشود. توسط فشار زیاد پرس، مرکب از گودی ها به کاغذ منتقل و عمل چاپ انجام میشود؛ مانند چاپ با روش حکاکی های دستی فولادی و مسی.
چاپ گود مکانیکی : در این شیوه که به نام هلیوگراور نیز معروف است، فرم چاپی روی سیلندر مسی به روش شیمیایی حکاکی و سپس آب فلزکاری میشود (آب کُرم). این چاپ را به سبب استفاده از تیغه پاک کننده مرکب از روی سیلندر، چاپ گود راکلی یا چاپ گود ترامه نیز نامیده اند. شیوه دیگر چاپ گود به نام اینتاگلیو میباشد.
چاپ فتواستنسیل : مکانیسم فتواستنسیل مانند چاپ اسکرین می باشد و مرکب از روزنه های استنسیل مستقیماً به سطح چاپ شونده (کاغذ) میرسد.
چاپ برجسته به شیوه فلکسوگرافی : این روش چاپی به نام چاپ آنیلین به مفهوم چاپ از روی لاستیک هم نامیده میشود. در امریکا به این چاپ، چاپ فلکسو میگویند.
چاپ سیلک اسکرین : این روش چاپی به نام های چاپ توری، به معنی چاپ از روی توری، چاپ شابلونی یا غربالی نیز نامیده میشود. در این شیوه تصویر مورد نظر از روی توری به کاغذ منتقل میشود. از اینرو تصویرگیری از فرم صورت نمیگیرد بلکه انتقال تصویر از توری به کاغذ است. به همین دلیل تصویر روی توری درست به همانگونه که هست به کاغذ منتقل میشود. بنابراین اگر فرم خوانا باشد چاپ هم خوانا خواهد شد .
در این روش سطح چاپ شونده (کاغذ) با فرم چاپ تماس ندارد و مراحل کار بدین ترتیب است که نخست فرم مرکبی میشود، سپس عامل واسطه ای، تصاویر مرکبی شده فرم را دریافت میکند و در مرحله پایانی سطح چاپ شونده تصاویر را از عامل واسطه دریافت میکند، مانند چاپ تخت (افست) و چاپ بالشتکی (تامپو).
در چاپ غیر مستقیم به شیوه افست برای چاپ از روی اصل خبر بایستی یک فیلم تهیه شود. این فیلم نگاتیو (منفی) و ناخواناست. از روی این فیلم، یک فیلم پوزتیو که ژلاتین ناخواناست تهیه و روی پلیت (زینک)کپی میشود در چاپ، تصویر زینک به عامل واسطه سیلندر الستیک منتقل میشود. این تصویر ناخواناست. حال سطح چاپ شونده (کاغذ) تصویر را از سیلندر لاستیک به طور خوانا دریافت میکند
روشهای چاپی که در این طبقه بندی جزء چاپ های غیر مستقیم محسوب میشوند عبارتند از :
چاپ تخت مهمترین روش چاپی در چاپ غیر مستقیم است. در این روش فرم چاپی کاملا صاف به نظر میرسد که به همین دلیل هم، چاپ صاف را چاپ تخت نامیده اند. در چاپ افست معمولا آب و مرکب با هم به روی فرم زینک می آیند، لذا اساس چاپ افست بر پایه عدم تداخل آب و مرکب است. مهمترین ویژگی چاپ افست وجود عامل واسطهای به نام سیلندر لاستیک است. به همین دلیل فرم چاپ به صورت خوانا کپی میشود. شیوههای چاپی که جزء چاپ تخت محسوب میشوند عبارتند از:
الف : چاپ افست
ب : چاپ سنگی (لیتوگرافی)
پ : چاپ نوری.
مبنای چاپ افست، چاپ سنگی میباشد.
چاپ دیجیتال : در این سیستم متن و تصویر مستقیماً از کامپیوتر و از بخش طراحی به دستگاه چاپ ارسال شده و زینک مورد نیاز در خود دستگاه بدون نیاز به پروسسور جداگانه(دستگاه ثبت کننده مطالب روی زینک) به روی زینک منتقل شده و سیستم آماده چاپ میگردد.
چاپ بالشتکی : با این روش چاپی میتوان روی هر ماده و با هر شکلی (سطوح تخت تا سطوح نامنظم و غیر هندسی) چاپ کرد. مواد چاپ شونده میتواند اشیای مختلف مانند انواع هدایای تبلیغاتی ، خودکار تبلیغاتی ، فندک، لوازم منزل و آشپزخانه، لیوان تبلیغاتی، لوازم صوتی و تصویری، مانند نوار کاست و… باشد. چاپ بالشتکی کاربرد گسترده ای در چاپ اشیای قطعات مصرفی و صنعتی دارد.
فرایند چاپ : ابتدا کلیشهای از روی طرح اصلی تهیه میشود. حروف و تصاویر روی کلیشه حکاکی و گود میشوند. در ادامه مرکب توسط تیغه روی کلیشه منتقل شده و نقاط دارای تصویر یا متن مرکب دار میشود. سپس بالشتک (پد) سیلیکونی با فشار کنترل شده، روی کلیشه فشرده و به این ترتیب کلیشه به روی بالشتک منتقل میشود. در مرحله بعد بالشتک به روی سطح چاپ شونده حرکت کرده و تصویر را روی آن منتقل میکند. کلیشه چاپی از جنس پلیمر و یا استیل ساخته میشود.
در این روش سطح چاپشونده (کاغذ) نه با فرم چاپ و نه با واسطهای در تماس است، بلکه با مکانیسمهای دیگری مانند الکتریسیته ساکن و یا پاشیدن جوهر به صورت هدایت شده عمل چاپ انجام میشود. فتوکپی، پرینتر و جوهر افشان نمونه های این نوع چاپ هستند. چاپ غیر تماسی بیشتر در ماشینهای اداری کاربرد دارد. در این روش با استفاده از خاصیت الکتریسیته ساکن و جذب مرکب از تونر، در قسمتهای باردار عمل چاپ صورت میگیرد.
سیستم الکتریسیته ساکن
مشهورترین دستگاههایی که با این سیستم کار میکنند دستگاههای فتوکپی هستند. چاپگرهای لیزری نیز به این روش کار میکنند.
کاربرد کامپیوتر: دستگاههای جوهر افشان (اینکجت) از کامپیوتر فرمان میگیرند و با پاشیدن جوهر در نقاط معینی، نقش حروف و طرح مورد نظر را ایجاد میکنند. با استفاده از کامپیوتر میتوان به گونه ای عمل نمود که در هر حرکت چاپ علائم و نشانههای متفاوتی به چاپ برسد. این روش بیشتر در مورد کارهای ساخته شده و بسته بندی چاپ های صنعتی محسوب کرد. در این روش اگرچه عمل چاپ و تکثیر صورت میگیرد، ولی این چاپ ها بیشتر در سطح چاپ های قطع کوچک به صورت لت (تکبرگ) و یا جزوه های اداری و آموزشی انجام میشود.
چاپ سنگی : قسمت شکلها باید حکاکی شود و در این چاپ بوسیله فیلم و زینک یا کلیشه تهیه می شود و حروف سربی ظرافت بخصوصی دارد و خیلی ظریف تر از سنگ است به خاطر همین چاپ سنگی منسوخ شده است ولی هر دو یک کار را انجام می دهند.
معایب : چاپ سنگی ، سنگین است.
چاپ برجسته: در چاپ برجسته حروف و شکلها برجسته تر از سطح کار است ولی در چاپ گود و حروف شکل ها پائین تر از سطح کار می باشد . تعمیرات چاپ برجسته به مراتب راحت تر از چاپ گود انجام می شود ، ظرفیت بیشتری دارد و ماشین آلات آن هم پیچیده تر است.
چاپ افست : چاپ افست همه کارهایش با لیتوگرافی انجام می شود و پلیت آن بسیار سبک و نقل وانتقال آن بسیار راحت می باشد و ظرافت آن بسیار باالتر از لتر پرس می باشد . تنها عیب ماشین افست ، پیچیده بودن آن است . حداکثر چاپ در افست ۶۰۰۰۰ برگ در ساعت است.
چاپ لترپرس: چاپی است که حروف مستقیما با کاغذ تماس دارد ولی چاپ افست پلیت با واسطه ای لاستیکی به نام بالنکت روی کاغذ چاپ می کند . حداکثر چاپ ماشین لترپرس بیشتر از ۵۰۰۰ برگ در ساعت نمی تواند باشد.
چاپگر جوهر افشان می تواند کارهای رنگی انجام دهد ولی اغلب چاپگر لیزری برای چاپ سیاه و سفید است . کیفیت چاپگر جوهرافشان بسیار بالا است اما اغلب برای کارهای تیراژ پایین بصرفه است و برای کارهای با تیراژ بالا بهتر است از چاپگر لیزری استفاده شود.
چاپ برجسته: در ابتدا برای هر چاپی باید آن نوشته یا عکس را داشته باشیم که بشود آن را روی کاغذ آورد . مثال مهر که به صورت برجسته است شامل سرب یا سنگ باشد ( یا یک چیز سخت ( .
چاپ مستقیم : مرکب مستقیما با کاغذ تماس دارد ک شامل سربی ، حروف سنگی ، چاپ گود فلکسو گرافی . جنس حروف سنگی و سربی سخت است ولی فلکسو نرم می باشد و مخصوص نایلون است .
ما برای اینکه نوشته ای را چاپ کنیم از قطعات پیش ساخته استفاده می شود مانند حروف چینی یا اینکه از طریق لیتو گرافی و کلیشه سازی و حکاکی عکسها را روی سرب یا سنگ یا پالستیک سخت کپی کنیم .
نتیجه گیری: با توجه به بررسی انجام شده در تحقیق ، ویژگیهای صنعت چاپ در گذشته و حال به طور مجزا در ذیل آمده است
فریدریش کونیگ
تاریخ پرس سریع چاپ با تاریخچه زندگی مخترع آن فریدریش کونیگ آغاز میشود. وی در ۱۷ آوریل ۱۷۷۴ در شهر ایسلبن متولد شد. در یک شرکت در شهر لایپزیک آلمان به فراگیری شغل چاپکار ماشین های چاپ برجسته پرداخت. وی به سبب ممتاز بودن و تلاش و جدیت فوق العادهای که داشت، در چهار سال و سه ماه آموزش خود را به پایان رسانید.
اشتغال در شغل خویش، تحقیق و پژوهش در امر تحصیل علوم روانشناسی و فعالیت در کار کتابداری و کتاب فروشی باعث شد تا کونیگ جوان تجارب زیادی به دست آورد. با توجه به روحیه کنجکاو و تلاشگری که داشت، کار کردن با ماشینهای دستی با کارایی کم هرگز او را قانع نمیکرد. از اینرو با تلاش خستگی ناپذیر شروع به اعمال اصلاحاتی در آن ماشین نمود.
ماشین سولر :
فریدریش کونیگ در ابتدای سال ۱۸۰۳ در منطقه سول آلمان، ساخت پرسی را آغاز کرد که در آن سیستم مرکبدهی سیلندری روی پرس چاپ دیده میشد. وی این ماشین را سولر نامید. چون کونیگ، به دلیل عدم امکانات کافی، نتوانست کار خود را ادامه دهد. به منظور به دست آوردن حمایتهای مالی به شهر وین (پایتخت اتریش) و پترزبورگ مسافرت کرد.
در سال ۱۸۰۶ نیز اگرچه ناموفق در امر تکمیل اختراع خود ولی با برنامه و نقشههای بسیار غنی به لندن رفت. یک سال بعد بلاخره توانست پروژه واقعی خود را با همکاری یک چاپکار ثروتمند انگلیسی به نام توماس بنسلیی با موفقیت اجرا کند. در ۳۱ ماه مارس ۱۸۰۷ بنسلیی و کونیگ یک قرارداد همکاری منعقد کردند، مبنی بر اینکه یک شریک وظیفه سرمایهگذاری و یک شریک وظیفه ساخت پرس چاپ را به عهده بگیرد تا بدین طریق پرس چاپ بتواند در هر ساعت ۴۰۰ چاپ انجام دهد.
او در لندن برای ادامه کار خود، با یک مکانیک آلمانی به نام آندره اوس باور که دارای مهارتهای فنی فوقالعادهای بود همکاری نزدیکی را آغاز کرد. باور کسی است که در تمام اختراعات اولیه که در زیر به شرح آنها میپردازیم، سهم بسیار چشمگیری داشت.
اولین پرس سریع تیگل (سال ۱۸۱۱) : در این ماشین مرکبی شدن فرم به صورت مستقل و توسط نورد منتقل کننده رنگ (با روکش چرمی) انجام میشد. مرکب به وسیله یک دستگاه صلایه فشرده و پخش میشد، سپس از طریق نوردهای واسطه به میزان مورد نیاز به فرم هدایت میگشت. حرکت رفت و برگشتی حامل فرم به صورت خودکار انجام میشد. یک توقف دو مرحلهای نیز امکان قرار دادن کاغذ چاپی و برداشتن کاغذ چاپ شده و همچنین مراحل اجرای چاپ را میسر میساخت.
اولین پرس سریع سیلندری (سال ۱۸۱۲) : در این ماشین، یک سیلندر فشار کاملا صاف و تخت جای خود را به یک سیلندر فشار استوانهای داد. این سیلندر استوانهای الهام گرفته از افکار یک انگلیسی به نام ویلیام نیکلسون بود. نیکلسون در سال ۱۷۹۰ در جهت ثبت اختراع خود اقداماتی کرده بود، اما هیچگاه نتوانسته بود در زمینه تولید اقدامی کند. زیرا افکار او به موفقیت تبدیل نشد.
در ماشینهایی که توسط کونیگ ساخته شده بود، در سه محل مساوی از سیلندر فشار قطعه ای تراشیده شده بود. در نتیجه سیلندر فشار به همراه یک برگ کاغذ، یک سوم دور چرخش میکرد. برشهای بین هریک از قطعهها، برگشت حامل فرم را میسر میساختند. هر قطعه تراشیده شده دارای یک قابل کوچک لولایی بود (باز هم الهام گرفته از پرس دستی) که این قابها کاغذ را هنگام چاپ محکم نگاه میداشتند. بعداً در سال ۱۸۲۴ توسط یک فرد انگلیسی به نام ناپر، پنجه و گیره نگهدارنده کاغذ اختراع و جانشین قاب کوچک شد. قدرت چاپ این پرس برابر ۸۰۰ چاپ در ساعت بود. حرکت ماشین توسط مکانیسم تسمه سوراخدار به همراه سیستم گاردن تأمین میشد.
اولین ماشین مضاعف (دوتایی) در سال ۱۸۱۴ : ساخت اولین ماشین مضاعف را صاحب روزنامه تایمز به نام والتر سفارش داد. این ماشین از دو سیلندر چاپ برخوردار بود و در هر جهت حرکت حامل فرم یک چاپ را با همان فرم چاپی انجام میداد. قدرت تولید این ماشین ۱۱۰۰ چاپ در ساعت بود.
اولین ماشین چاپ دو طرفه (پشت و روزن) یا ماشین کامل (سال ۱۸۱۶) : این ماشین ترکیبی از دو ماشین سیلندری با یک سیستم کاغذدهی بود و در حالی که ورق چاپی پس از اولین چاپ (چاپ روی کاغذ) توسط یک سیستم نواری پیچیده، به طرف سیلندر چاپ دوم هدایت میشد، چاپ پشت کاغذ صورت میگرفت. سیلندرهای چاپ این ماشین بدون وقفه دوران داشتند و به دور خود گردش میکردند. در این ماشین برای اولین بار از نورد هادی ریختگی(مواد لاستیکی) استفاده شد. قدرت تولید چاپ این ماشین تا ۱۰۰۰ برگ چاپ پشت و رو بود.
اولین ماشین دو دوری (سال ۱۸۱۷) : این ماشین در واقع اختراع جدیدی محسوب نمیشد، بلکه از یک ماشین کامل (چاپ دو طرفه) به وجود آمده بود؛ بدین معنی که از نصف ماشین چاپ دو طرفه یک ماشین دو دوری ساخته شد.
تفکر تازه گردش دائم سیلندر چاپ در ماشین کامل به اجرا درآمده بود. فریدریش کونیگ تصمیم گرفت به آلمان مراجعت کند. او همواره از عدم تفاهم و اختلاف های میان خود و همکار طرف قراردادش (توماس بنسلیی) سخن میگفت. وی در ۹ آگوست سال ۱۸۱۷، پس از خرید صومعهای در شهر اوبرسل در نزدیکی شهر ورتسبورگ آلمان، اقدام به تأسیس کارخانه ماشینسازی کونیگ و باور نمود. این کارخانه اولین کارخانه سازنده ماشین چاپ سریع در جهان به شمار میرود. در تأسیس این کارخانه مشکلات عظیمی بر سر راه بود، که میبایست برطرف میشد، از جمله: آموزش کارگران، که بایستی به کارگران مزرعه آموزش مکانیکی و تراشکاری داده میشد. حمل کلیه مواد خام با زحمت زیاد از انگلستان به آلمان، تهیه و ساخت چرخدنده و ریلهای دندانهدار به روش قلمکاری و بسیاری مشکلات دیگر.
این مشکلات به اندازهای زیاد بود که طی مدت پنج سال اول تولید فقط چهار ماشین چاپ تولید شد. این موضوع خود بیانگر وضعیت کار در آن زمان میباشد. پس از مرگ فریدریش کونیگ در ۱۷ ژانویه ۱۸۳۳، کارخانه توسط دوستش آندره آوس باور مانند قبل به کار خود ادامه داد. اختراع اصولی و بنیادی کونیگ انگیزه بسیار خوبی برای تعداد زیادی از مؤسسین کارخانه های سازنده ماشین چاپ سریع، حتی در خارج از کشور آلمان شد و در انگلستان، امریکا، فرانسه و اتریش کارخانه های ساخت ماشین سریع چاپ به وجود آمد. با این حال کارخانه ماشین سازی کونیگ و باور مشهورترین آنان بود.
یکی از خواهرزاده های کونیگ به نام فریتس هل بیگ یک کارخانه ماشینسازی به نام هل بیگ و مولر در شهر وین (اتریش) تأسیس کرد. خواهرزاده دیگر وی به نام کارل رایشن باخ با برادر همسر خود در سال ۱۸۴۰ یک کارخانه ماشین چاپ سریع در شهر آوگسبورگ آلمان به وجود آورد. از شرکت هل بیگ و مولر نیز کارخانه ماشین چاپ سریع یوهاینس برگ نیز به وجود آمد. بدین ترتیب افکار و اختراعات فریدریش کونیگ عامل تشویق و تحرک دیگر صاحبان فکر و اندیشه شد، به گونهای که حتی امروزه حاصل اختراعات به بار نشسته او، حامل ثمرات بیشماری در صنعت چاپ میباشد. از آن جمله میتوان وجود صدها کارخانه تولید ماشینها و سیستمهای چاپی را در اکثر کشورهای پیشرفته اروپایی، امریکایی و آسیایی و اخیراً در کشور عزیزمان ایران نام برد. فقط حاصل تلاشهای شخص مخترع ماشینهای سریع چاپ (فریدریش کونیگ) وجود پنج کارخانه عظیم ساخت ماشینها و سیستمهای پیشرفته چاپی است که تولیدات آن به سراسر جهان ارسال میگردد .